Ünlü New York Times yazarı Thomas L. Friedman'ın 2016 yılında yazdığı, Türkçe baskısının 2018'de yayınlandığı "Geçiktiğin İçin Teşekkür Ederim" kitabından bahsetmek istiyorum.
Kitabın iddialı bir alt başlığı var ; Çılgıncasına hızlı bir çağda ayakta kalma rehberi. Arka kapağı da ilgi çekici; " Sizde dünyanın çok hızlı döndüğünü düşünenlerden misiniz? İş yerinizde bunu hissediyor musunuz? Çocuklarınızla konuşurken bunu hissediyor musunuz? Ve bu değişimler başınızı döndürüyor mu?
Friedman kitabında çılgın bir şekilde hızlanarak ilerleyen teknolojinin iş piyasalarına, tabiata ve günlük yaşantımıza nasıl etki ettiğini ve bu çılgınca değişime ayak uydurmak için neler yapılması gerektiğinden bahsediyor.
Yazar 2007 yılını, teknolojide bir çok sıçramaların yaşandığı ve hayatımızın hızla değişmeye başladığı bir yıl olarak belirtiyor. Apple'ın ilk piyasaya sürülüşü, bulut teknolojisi ile insanların verileriyle birbirlerine bağlanması, sosyal medya platformları Facebook, Twitter, Instagram benzeri uygulamaların bu gelişen teknoloji ile ortaya çıkmasını bu atılımın ve sosyolojik değişimin ana etkenleri olarak gösteriyor.
Teknolojideki değişim hızının artmasıyla ilgili birkaç örneği paylaşmak istiyorum kitaptan;
ABD yeni nesil nükleer silah tasarımı ve analizlerinde kullanılmak üzere 1,8 teraflop işlem yapabilen dünyanın en gelişmiş süper bilgisayarını 1997 yılında yaptırıyor ve 2000 yılına kadar tenis kortundan biraz ufak olan, yaklaşık sekiz yüz evin kullandığı elektriği kullanan ve 55 milyon dolara mal olan bu bilgisayar en iyi olma unvanını koruyor. Sadece beş yıl sonra bu bilgisayarla aynı işlem kapasitesine sahip, bir televizyonun altına sığabilen, küçük bir fişle 220 voltla çalışan ve fiyatı sadece iki bin lira olan PS3 (Playstation 3 ) piyasaya sunuluyor ve herkesin evine giriyor.
Teknolojinin hayatımıza etkilerinden bir başka örnek, Amerikan Federal Ticaret Komisyonun Teknoloji Dairesi Başkanı Laranya Sweeny 2014'te radyoda şöyle bir demeç veriyor; "Birçok insan şimdi şunu fark edemiyor olabilir, cep telefonunuz, internete bağlanmak için cihazda gömülü olan ve MAC adresi olarak bilinen kendine özgü bir rakamı sürekli gönderir, oralarda bir yerlerde Wi-Fi var mı diye sorar...Wi-Fi arayışındaki bu telefonlar tarafından yapılan bu sabit yoklama talepleri kullanılarak, o telefonun nerede olduğunu, oraya ne sıklıkla gittiğini birkaç metre farkla takip edebilirsiniz. Parekendeciler ( Büyük Alışveriş Merkezleri/ Mağazaları) bu bilgiyi kullanarak, hangi görüntülerin sizi oyaladığını ve satın alma eğiliminizi arttırdığını görebiliyorlar ve buna göre size gün içinde gösterdikleri görüntüleri değiştirebiliyorlar."
Sensor teknolojisinde ve ağ iletişim hızlarında meydana gelen inanılmaz ilerlemeler artık yazılımı da Moore kanunun bir çarpanı haline getirdi. Bulut teknolojisi ile artık insanlar tecrübelerini bu inanılmaz değişime ayak uydurmak için birbirleri ile paylaşıyorlar. GitHub en populer açık kaynak yazılım platformlarından birisi, ihtiyacınız olan benzer yazılımları bulabileceğiniz, üstüne koyup geliştirebileceğiniz bir platform.
İnternet hızındaki gelişmeyle ilgili bir örnekte vermek istiyorum kitaptan. 2012 yılında, Amerikadaki en hızlı internet Chatanooga şehrinde hayata geçiriliyor. Standart bir Amerika şehrinde iki saatlik HD kalitesinde bir filmi indirmek 25 dakika sürerken, Chatanooga'da sadece 33 saniye sürüyormuş. Şehirdeki yeni fiber ağ sayesinde gecikme o kadar düşükmüş ki, insan kulağı bu gecikmeyi fark edemiyormuş. Bu noktayı vurgulamak için Grammy ödüllü T. Bone Burnett, BR549 grubunun kurucusu Chuck Mead ile beraber dört bin kişilik bir dinleyici kitlesine " The Wild Side of Life" şarkısını çalmış. Ancak Burnett kendi kısmını Los Angeles'da ki stüdyosunda, Mead ise Chatanooga'da ki sahnede söylemiş. Şehirdeki altyapı kıtayı kat eden bir düetin sadece 67 milisaniyede gecikme ile yapılmasına olanak sağlamış. Bu ses ve videonun 3360 km'lik mesafeyi göz açıp kapama süresinin dörtte birinde kat ettiği anlamına geliyor. Düeti yukarıda ki videoda izleyebilirsiniz.
Gelişen teknoloji Uber gibi hiç taksisi olmadan dünyanın en büyük taksi durağı ya da Airbnb gibi hiç oteli olamadan dünyanın en büyük konaklama organizasyonu olan kuruluşları ortaya çıkardı. 2014 Dünya Kupasında Brezilya tüm misafirlere yetecek kadar otel inşa edememişti, gelen turistlerin beşte biri Airbnb üzerinden kiraladıkları odalarda kaldılar. Airbnb'den odalarını kiralayanlar bir ay boyunca aylık ortalama yaklaşık 4000 usd kazandılar, Airbnb üzerinden kiralanan odaların toplam ücreti ise 38 milyon usd. idi.
Yazılımladaki gelişmeler ile beraber, Watson, Siri, Alexa gibi yapay zekaya sahip bilgisayar yazımlarıyla tanıştık. IBM'in geliştirdiği Watson, 2011 yılında Amerikan'ın çok izlenen yarışma programı Jeopardy'e katılarak insanlarla yarıştı.
Bilgisayar Programı Watson Jeopardy'de insanlarla yarışırken
Yazara göre teknolojinin gelişme hızı, bizim insan olarak ona adapte olma hızımızı çoktan geçti. Ülkeler arasındaki yaşam farklarındaki uçurumun artmaması için tüm insanlığın bu akışa ayak uydurması gerekiyor. Uydurmadığı zaman Suriye'deki, Senegal'deki Nijer'deki gibi göçler, savaşlar meydana geliyor ve tüm dünyayı etkiliyor. Bunun için de gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde artık eğitimin sürdürülebilir, ömür boyu devam eden bir hale büründürülmesi, az gelişmiş ülkelerdeki göçe sebep olan açlık, demokrasi, işsizlik gibi sorunların çözülmesi gerektiğini söylüyor. Amerika'nın son yıllardaki dış politikasının özetini dinliyorsunuz yazardan; GCA ( Güçlendir, Caydır ve Ayrıştır). Amerika gelişmemiş ve demokrasiye sahip olmayan ülkelerde bu siyaseti güdüyor, Güçlendir ve Caydır kısımlarını ayrıntısıyla anlatan yazarımız ayrıştır kısmından hiç bahsetmemiş kitabında. Demokrasisi zayıf ve olmayan ülkelerde ılımlı grupların güçlendirilmesi ve yönetime oturtulması gibi bir politikadan bahsediyor.
"Gen sürücüsü" (CRISPR) ile teorik olarak sivrisinek nesli yok edilebilir, bir bomba ile bir şehir yok edilebilir, psikolog olarak bir yazılıma danışılabilir, röntgeninizi bir yapay zeka inceleyip teşhis koyabilir, telefonda bahsettiğiniz bir ürün reklam olarak tesadüfen! karşınıza çıkabilir, en gelişmemiş ülkenin vatandaşı olarak en gelişmiş ülkenin en değerli profesöründen online ders alınabilir ve tamamen sürücüsüz bir otomobille seyahat edilebilir günümüz teknolojisi sayesinde. Teknolojinin getirdiği değişikliklere ve risklere karşı aynı hızda önlem almalı, teknolojinin gerektirdiği ahlaki, sosyolojik ve biyolojik adaptasyona uygun cevabı verebilmek adına gerekli önlemleri almalıyız.
Günümüz teknolojisi sayesinde bir terör örgütü çok hızlı şekilde sosyal platformlardan organize olabiliyor ya da uygun olmayan cinsel içerikli videolar küçük çocuklar tarafından erişilebilir olabiliyor. Bunlar gibi teknoloji ile gelen yeni tehditlere karşı gerekli yasalarla önlem alınılması, ahlaki ve hukuki çözümler üretilmesi gerekiyor.
Tabiatı da inanılmaz derecede bozuyoruz, birileri bunun farkında birileri ise değil. Dünya son elli yılda son iki bin yıldan daha fazla ısındı. NASA'ya göre Grönland her yıl 287 milyar ton buz kaybediyor. Climatecentral.org'a göre dünyada en son hiç insan yokken bu kadar fazla karbondioksit vardı. Toprağın üst katmanıyla iyi geçinmiyoruz, tarım ilaçlarıyla sürekli öldürüyoruz. Bu yıl Türkiye'de İç Anadolu Bölgesinde buğdaylarda büyük bir kuraklık var. Yağmurlar geç yağdı, nisan yağmurları haziran ayında yağıyor. 2006-2007 yılında tüm dünyada ortandan kaybolan arıları hatırlarsınız(Marla Spivak'ın konuşmasının izlemenizi tavsiye ederim.), dün Marmara denizinde devasa müsilajlar oluştu. Bir an önce eğitim başta olmak üzere gerekli önlemleri almazsak, geç kalabiliriz.
Geçiktiğin İçin Teşşekür Ederim kitabını, yazarın köyünü (Minnesota ve St.Louis Park) tanıttığı 😊 son kısmı hariç, nasıl bir dünyada yaşadığımızı daha iyi anlamamız ve geleceği inşa ederken içinde bulunduğumuz ve gittiğimiz yeri göz önünde bulundurmamız için tavsiye ediyorum.
Altını çizdiklerim;
" Ve bundan dolayı Wulec (Autodest'te bir araştırmacı) şöyle demekten hoşlanıyor; yirminci yüzyıl tamamen yaptığımız şeyleri size sevdirmekle ilgiliydi, yirmi birinci yüzyıl ise tamamen sevdiğiniz şeyleri yapmakla ilgili."
" Bugün o kadar çok şey o kadar hızlı değişiyor ki, insanların en derin manada yuva /vatan hislerini kaybetmeleri her zamankinden daha kolay. VE insanlar buna direneceklerdir. Bugün lider olmanın en büyük zorluklarından birisi bu gerginliğe yönelik çözüm üretebilmektir."
"Siyah Fil tabirini bana şöyle açıkladı; Bu devasa sonuçları olan, nadir görülen, düşük ihtimalli ve beklenmedik olaylar için kullanılan " Siyah Kuğu" ve günün birinde siyah kuğu gibi devasa sonuçları olacağını kesinlikle bilmemize rağmen, çoğu kişinin görmezden geldiği aşikar gerçekler için kullanılan "Odadaki Fil" tabirlerinin kesişimidir. Şu an etrafta dolaşan bir sürü çevresel siyah fil var, bunlardan dört tanesini sayarsak; küresel ısınma, ormansızlaşma, okyanusların asitlenmesi ve kitle biyoçeşitliliğinin yok oluşu."
"Eğer atlar oy kullanabilseydi arabalar hiç olmazdı."
Yapay zekaya sahip bilgisayar tarafından yazılmış bir şiir;
"Rüyamda görünce senin o güzel gölgeni,
O ki gölgesiyle sabahı uykusundan uyandırır,
İhanete uğramış aşkımın gündüz gölgesi,
Rüyadaki solgun surete gecenin çirkinliğini verir."
"Sürekli olarak şanslarını lanetleyen insanlar olduğu gibi ve top nerede olursa olsun bunu bir meydan okuma olarak görüp elinden gelenin en iyisini yapmaya çalışan insanlarda vardır."
"Dünya tarihinde hiç kimse kiralık bir arabayı yıkamamıştır."
"Eğer daha fazla insanı kendilerine yapılmasını istemediği şeyleri başkalarına yapmamaya ikna edemezsek ve sürdürülebilir değerleri canlandıramazsak, kendi neslini tüketen ilk tür olacağız."
"Güven öyle birden ortaya çıkmaz. Çaba gerektirir. Bir sürü insanın işin ucunu bırakmamasını ve sürekli buna devam etmesini gerektirir. Ve bu da öyle mucizevi şekilde gerçekleşmez."
"Bu kitap için yaptığım tüm mülakatlarda, defalarca, her genç kişinin hayatında şefkatli bir yetişkinin veya rehberin bulunmasının yaşamsal önemini duydum."
Kitapta bahsi geçen bazı siteler;
Udacity ( Online Eğitim Sitesi)
Edx ( Online Eğitim Sitesi)
Coursera ( Online Eğitim Sitesi)
Foldit ( Oyun oynayarak gerçek bir hastalığa iyi gelebilecek gerçek bir protein tasarlayın.)
Autodesk Project Dreamcather ( Tasrım Optimizasyonu Yapabilen İleri Nesil CAD programı)
Globality ( İhtiyacınız olan Kobileri bulmada aracı bir site)
Scienceview ( Bilim tarihi ile ilgili bir site)
Artnet ( Tablo alıp, satabileceğiniz, araştırabileceğiniz bir site)
Tensorflow ( Uçtan uça açık kaynaklı bir makine öğrenme platformu)
*Elimdeki kitaplardan okumak isteyen olursa geri göndermesi şartıyla ücretsiz gönderebilirim.
Bu yorum bir blog yöneticisi tarafından silindi.
YanıtlaSil